گفتاردرمانی در اصفهان

اهمیت و ضرورت علم گفتار درمانی

یکی از ضروری ترین نیازهای زندگی روزمره انسان، " ارتباط " داشتن با دیگران و انتقال خواسته ها، علایق، مشکلات و درونگریهای خود به آنهاست.گفتار را می توان نظامی قراردادی دانست که به منظور ارتباط بین انسانها به کار میرود و از یک پشتوانه درکی و شناختی (زبان) برخوردار است. هر چند نوشته ها، اشارات، نشانه ها، حالات چهره و ... همگی راههای مختلف انتقال اندیشه ها و خواسته های فرد می باشند ، ولی گفتار اصلی ترین وسیله ارتباطی انسان است.

امروزه پدر و مادران با کسب آگاهی های لازم توانسته اند با مشکل گفتاری کودک خود آشنا شده و به موقع، راه های پیش گیری از آن را جست و جو و اقدام به گفتار درمانی نمایند.در گذشته علم «گفتاردرمانی»، نقش کم رنگی در جامعه ایفا می کرد و به دلیل سطح آگاهی پایین خانواده ها، اغلب کودکان با مشکل گفتاری، بدون درمان می ماندند و در دوران نوجوانی و بزرگسالی، مشکلاتی در زندگی اجتماعی خود پیدا می کردند. گوشه گیری، از جمع گریزان بودن و تمسخر اطرافیان و همسالان موجب می شد آنان از پیشرفت های تحصیلی و اجتماعی به دور باشند. امروزه متخصصان «گفتار درمانی» توانسته اند این مشکل را به راحتی حل نموده و دغدغه و نگرانی را از خانواده ها دور سازند.

می دانیم که زبان، وسیله ای برای ابراز عواطف و احساسات و ارتباط افکار و اندیشه هاست که اگر وجود نداشت یا نمی توانست کارآیی خود را به معرض نمایش بگذارد، انتظار می رفت بسیاری از فعالیت های روزمره ی زندگی، به کندی پیش رود و ارتباطات نتواند تداوم یابد.در مبحث رشد،اگر محدودیتی در یکی از سیستم های رشدی کودک ایجاد شود،خسارت جبران ناپذیری در انتظار کودک است.در تمام شاخه های رشدی باید هماهنگی و توازن بدون محدودیتی وجود داشته باشد.اختلال در هر مورد رشدی ( حرکتی، شناختی، گفتاری، بینایی، جسمی و...) پیشرفت های کودک را دچار بحران می کند و استقلال از او سلب گشته و نیازمندی به دیگران،جایگزین آن می گردد،در حالی که استقلال، توانایی های کودک را افزایش داده و موجب می شود که او در روابط اجتماعی با هم نوعان خویش بتواند نقش های کلیدی را به دست آورد.

اختلالات گفتاری به چهار طبقه ی اصلی تقسیم می شوند:

1-تاخیر در گفتاروزبان delayed speech and language

افرادی دارای این مشکل هستند که به دلایل مختلف  دیرتر از حد طبیعی شروع به صحبت می کنند و گفتار و زبانشان درحد سنشان نمی باشد.

.

-2 لکنت زبان(stuttering )

زمانی اتفاقی می افتد که درروند طبیعی گفتاروقفه های غیر طبیعی وناگهانی بواسطه تکرار صداها و هجاها - کشیده گویی و طولانی ادا کردن صدا ها ، کلمات وهجا ها- میا نپرانی- گیر- قفل ورفتارها ی وابسته ایجاد می شود.

3-اختلالات تلفظی (تولیدی)      Articulation disorder

اختلالات تولیدی مشخصا ً بیش از هر نوع عارضه گفتاری وقت وتوجه آسیب شناسان گفتار را به خود مشغول میکند و تقریبا ۸۰ درصد موارد اختلالات گفتاری را تشکیل میدهد. اینگونه افراد درتولید و بیان صداهای گفتاری مشکل دارندوبه صورت های زیر بیان می شوند:

1-حذف :یعنی یکی ازصداها را حذف میکنند.(مثلآ وزش بجای ورزش )

 – 2خرابگویی : دراین نوع خطا گوینده به جای صدای هدف یک صدا ی غیرمشخص تولیدمی نماید.

3 – اضافی دراین حالت یک صدا یا هجا ی نابجا را وارد واژه یا هجای اصلی مینماید(ص تابون به جای صابون)

4- جانشینی : دراین گونه خطاها گویند یک صدای استاندارد را به غلط جانشین صدای هدف میکند (مثلا یوز به جای روز(

4-اختلالات صوتی voice disorder

زمانی اختلال صوتی وجود دارد که کیفیت ؛زیروبمی ؛ بلندی و انعطاف پذیری صوت فردی متفاوت ازصوت افراد؛ جنس؛ سن؛ گروه وفرهنگ مشابه وی باشد . وجود یاعدم وجوداختلال صوت ومیزان آن نسبت به قضاوت شنونده متفاوت است.

درطبقه بندی اختلالات صوت علائم شامل مواردزیراست:

1-گرفتگی صوت  ۲- نفس آلودگی صدا  ۳- خستگی صوتی  ۴- کاهش دامنه آواسازی

۵- بی صدا  ۶- قطع زیروبمی یاصدای زیرنامناسب ۷ - آواسازی توام باتلاش وکوشش  ۸ – لرزش

گفتاردرمانی روش اصلی در درمان اختلالات گفتاری می باشد. کلینیک پایتخت پارسه در اصفهان  از مراکز تخصصی کودکان با نیازهای خاص، گفتاردرمانی را به عنوان اولین  بخش تخصصی خود از سال 1383 اقتتاح و تا کنون مشغول به خدمت رسانی بوده است.

در علم «گفتار درمانی»، دلایل زیادی را در تأخیر رشد گفتار و زبان بر شمرده اند؛ مانند عقب افتادگی ذهنی، مشکلات عاطفی و روانی، مشکلات جسمی، مغزی و محیطی که هر کدام به نوبه ی خود می تواند نقش مخربی را در کلام و زبان ایجاد کند.

یکی از عمده ترین اختلالات گفتاری، عقب ماندگی ذهنی است که خود می تواند پایه گذار بسیاری از اختلالات دیگر باشد. در بحث مشکل جسمی باید به نقیصه های کم شنوایی و ناشنوایی، کم بینایی یا نابینایی اشاره کرد. در سیستم شنیداری، بیان گفتار از طریق شنیدن حاصل می شود که چنان چه اختلالی در این قسمت به وجود آید، تأخیر در رشد زبان و گفتار، قابل مشاهده است.

کودکانی که از سلامت فیزیکی و عاطفی برخوردارند، در تکلم، استقلال یافته تر از کودکانی اند که در خانواده های پر تنش زندگی می کنند. در این خانواده ها رشد حسی و حرکتی، با محدودیت پیش می رود زیرا زبان، نیاز به یک هماهنگی عصبی دارد و تأخیر در مهارت های حسی و حرکتی، رشد گفتار را کُند و با مشکل روبه رو می سازد.

در عملکرد گفتار، نقش هوش طبیعی را نباید نادیده گرفت؛ هوش می تواند شناخت نمادها را به همراه داشته باشد تا فرد، از دیگر عملکردهای شناختی هم چون توجه کردن، شناسایی و ایجاد ارتباط و ذخیره ی آن در حافظه بهره گیرد.

ارزیابی و مطالعه دقیق اختلالات گفتار و زبان یا اختلالات ارتباطی و همچنین نوتوانی و بازتوانی، اختیارات متخصصین گفتار درمانگر است.

مادر،الگویی مناسب و مثبت در راستای رشد گفتار کودک است که این ارتباط عاطفی نباید خدشه دار شود و خلل و انحرافی در آن شکل گیرد. باید توجه داشت که رشد زبان از لحاظ جنسیتی در دختران، زودتر و بیش تر از پسران آغاز می شود؛ به خصوص در خانواده های تک فرزندی که توجه زیادی به آموزش زبان فرزند می شود.

کودکان علاقه ی زیاد به عضو شدن در گروه همسالان خود دارند و تلاش زیادی در این جهت، انجام می دهند تا بر رشد و پیشرفت گفتار خود بیفزایند؛ در واقع انگیزه  صحبت کردن در گروه های هم سن، افزایش می یابد و به طور دسته جمعی به تماشای تلویزیون و یا نقاشی و نوشتن می پردازند.